Aziz Anne ile Madonna ve Çocuk (1425) gibi yapıtlarıyla tanınan Floransalı ressam Tommaso Masaccio, ilk otantik Rönesans sanatçısı olarak kabul edilir. İtalyan ressam Mosaccio’nun resimleri Batı sanatının yörüngesini değiştirdi.
Massacio’nun hayatı hakkında gerçekten çok az şey biliniyor. Yine de, Holy Trinity (1428) gibi eserlerinin, Rönesans dönemini bir bütün olarak tanımlamak için büyüyecek mantıklı bir bakış açısı kullanarak, o sırada Floransa kültüründe yerleşik diğer herhangi bir sanatçının ötesinde olduğunu biliyoruz.
Tommaso Masaccio Kimdir ve Hayatı?
| Milliyet | İtalyan |
| Doğum tarihi | 21 Aralık 1401 |
| Ölüm tarihi | c. 1428 |
| Ölüm yeri | Altura, İtalya’nın Castel San Giovanni |
İtalyan ressam Tommaso Masaccio, Erken Rönesans döneminde, özel şapelleri için frizler ve sunaklar yaptırarak paralarını ve rütbelerini sergilemeye hevesli olan soyluların sanata sağladığı muazzam fondan tam olarak yararlanmaya hazırdı. Çizgisel perspektifi eserlerinde ilk kullanan sanatçılardandır. Ayrıca resimlerde kaybolma noktası gibi yöntemlere öncülük etmiştir.
Gentile da Fabriano gibi ressamların uluslararası estetiğini ve zengin dekorasyonunu terk ederek, daha güçlü gerçekçilik elde etmek için chiaroscuro ve perspektif kullanan daha gerçekçi bir yaklaşım tercih etti.
Çocukluk ve İlk Yıllar
Tommaso Masaccio, 21 Aralık 1401’de Floransa şehrine yakın bir kasabada doğdu. Ebeveynlerinin hiçbiri sanatçı olmamasına rağmen hem Masaccio hem de kardeşi Giovanni sanatçı oldular. Büyükbabaları ise boyalı ahşap dolap imalatçısıydı ve aile soyadı Cassai, İtalyanca “marangoz” teriminden geliyor. Yaratıcı kariyeri boyunca kardeşi de benzer parçalar üzerinde çalıştı.
Masaccio, çocukluğundan beri sanata yönelmiş görünüyor. “Sakar Tom” anlamına gelen “Masaccio” olarak biliniyordu, çünkü topluma, ilişkilere veya kendi kişisel bakımına çok az önem veriyordu ve işine konsantre olmayı seçti.
Masaccio’nun kimin altında çıraklık yaptığı belirsizdir. Ancak o dönemde genç ressamlar için yaygın olduğu gibi, ergenliği boyunca bunu yapmış olması muhtemeldir. Yüz yıl sonra, etkili bir sanat tarihçisi olan Giorgio Vasari, “Onun ilk gençliğinde yaptığı bazı heykelcikler Masaccio’nun köyünde hala vardı, ancak bu tür tuvaller zaten yok edildi” dedi.
Olgun Dönem
1422’de profesyonel bir Floransalı resim birliğine girdi ve o dönemde kasabada serbest ressam olarak çalıştığını öne sürdü. Masaccio’nun Floransa’ya taşınmasının kesin tarihi belirsizdir. Ancak annesinin ikinci nişanlandığı gün 1412 gibi erken bir tarihte gerçekleşmiş olabilir.
Masaccio’nun kariyeri boyunca birlikte çalışacağı bir sanatçı ve arkadaş olan Masolino ile birlikte Roma’ya seyahat ettiği 1423 yılına kadar onun hakkında çok az şey biliniyor.
Orada, o dönemde yaygın olan Gotik yaklaşımdan uzaklaştıkça özelliklerini resimlerine entegre etmeye başlayacağı klasik heykelleri araştırdı. Döndüğünde, Floransa şapelleri için bir dizi panel sunak üzerinde çalışmaya başladı. Floransa’da sanat tam da o dönemde patlama yaşıyordu ve Masaccio, Donatello ve Brunelleschi gibi büyük ressamların yapıtlarıyla tanıştı.
Brunelleschi, Masaccio’nun üretimi üzerinde önemli bir etkisi olan doğrusal perspektif kavramını geliştirirken, Donatello’nun heykeltıraşlığının etkisi, Masaccio’nun eski çalışmasının figürlerin “heykelsi” temsilinde görülebilir.
Geç Dönem
Masaccio’nun filizlenen itibarı, 1425’te, Floransa’nın Santa Maria del Carmine katedralindeki Brancacci Şapeli için bir dizi tablo yaratmak üzere Masolino ile işbirliği yaptığında zirveye ulaştı. Masolino tarafından boyanmış olanları tamamlamak için ürettiği kutsal yazılardan görüntüleri betimleyen bu devasa tablolar, kariyerinin en önemlileri arasında yer alacaktı. Masolino o yıl Macaristan’a gittiğinde, süslemeyi tamamen Masaccio’ya bıraktı. Üzerinde oldukça uzun bir süre çalıştı.
1428’de Masaccio, henüz 26 yaşındayken Roma’ya gitti ve vefat etti. Ölümünün gerçek nedeni ve detayları hala tamamen belirsiz. Bir efsaneye göre , o dönemde sanat endüstrisinin güçlü rekabeti göz önüne alındığında pek olası olmayan rakip bir ressam tarafından zehirlendi. Ancak bugün birçok kişi onun vebadan öldüğünden şüpheleniyor.
Her halükarda, Brunelleschi’nin belirttiği gibi, Masaccio’nun ölümü “çok büyük bir kayıptı”.
Miras
Kısa kariyeri göz önüne alındığında, Massacio kendisini Erken Rönesans’ın en etkili ressamlarından biri olarak kabul etti. Yaygın olarak en eski Rönesans sanatçılarından biri olarak kabul edilir. Eserleri çok kez analiz edildi ve Andrea del Castagno, Fra Angelico ve Fillipo Lippi dahil olmak üzere kendisinden sonra gelenler için motivasyon kaynağı oldu.
Doğrusal perspektifi kullanması Piero Della Francesca’yı etkiledi ve daha sonra Rönesans’ta Michelangelo, Raphael ve Leonardo Da Vinci, insan formunun heykelsi tasvirinden büyük ölçüde ilham aldı.
Bu Floransalı ressam, Rönesans sanatını karakterize edecek perspektifi ve gerçekçiliği getirdiği ve 19. yüzyılın sonlarına kadar Batı Avrupa sanatını tanımlamaya devam ettiği için Batı resim tarihindeki en etkili kişilerden biri olarak kabul edilir.
Masaccio’nun Eserleri
İki boyutlu bir tasvirde boyut yanılsaması yaratmak için doğrusal perspektifin kullanılması, Rönesans dönemi boyunca sanatta ve daha az ölçüde mühendislikte en önemli yenilikler arasındaydı. Masaccio, antik Yunan-Roma döneminden beri unutulmuş olan perspektif kavramını ortaya çıkaran ve Batı sanatının yönünü değiştirerek resme uyarlayan Filippo Brunelleschi‘nin mimari tasarımlarından ilham almıştır.
Masaccio, dönemin diğer ressamlarından kökten farklı olan şaşırtıcı gerçekçilik sanatı üretti. Bunu, mimarinin perspektif kavramlarını ve heykelden ışık ve şekil analizini benimseyerek ve boya ortamına uyarlayarak yaptı. Dini imgeleri üç boyutlu somut nesneler olarak ortaya çıkar. Ortaçağ sanat eserlerinde olduğu gibi tamamen farklı, görsel bir düzlemden ziyade, sanki bir tür cam bölmenin arkasındaymış gibi, izleyicinin çevresinin bir uzantısında yaşarlar.
Masaccio’nun resimlerinin gerçekçiliği, yalnızca Rönesans’ın büyümesi için çok önemli olan bilimsel fikirleri sergilemekle kalmaz, aynı zamanda kutsal figürleri gözlemciye daha da yakınlaştırır ve onları daha insancıl hale getirerek insanların Tanrılarıyla olan ilişkisinde bir değişim yaratır.
San Giovenale Triptych (1422)
| Tamamlanma Tarihi | 1422 |
| Boyutlar | 108 cm x 65 cm |
| Mevcut konum | Floransa, Masaccio Müzesi |
Bu, Masaccio’nun tablolarından birinin bilinen en eski örneğidir. Orta panelinde Madonna’nın ve çocuğun olağan resmiyle, muhtemelen kilisenin küçük bir şapeli için bir mihrap olarak düşünülmüştü. Karakterlerin tasviri, bir asır önce Rönesans’ın öncüsü olan ünlü sanatçı Giotto‘nun derin etkisini gösteriyor.
Bakire’nin koltuğunun mesafeye doğru geri çekilmesi, karakterleri görüntü düzleminin arkasında gerçekçi bir alemde konumlandırması, dönem için çok yeni olan perspektifin yaratıcı kullanımını göstermektedir.
Masaccio, Gentile da Fabriano ve Lorenzo Monaco gibi ressamların tercih ettiği zengin süslemeyi ve imkansız görsel alanı terk ederek, Uluslararası Gotik estetikten çoktan uzaklaşmıştı. Daha sonraki çalışmalarını tanımlayacak olan doğrusal perspektif ve yapısal tutarlılık bu erken resimde görülebilir.
Alttaki yazıt, gotik yazı yerine kullanılan çağdaş harflerin belgelenmiş en eski örneğidir.
Aziz Anne ile Madonna ve Çocuk (1425)
| Tamamlanma Tarihi | 1425 |
| Boyutlar | 175 cm x 103 cm |
| Mevcut konum | Floransa, Uffizi |
Bakire’yi ve bebeği tekrar betimleyen, ancak bu sefer annesi arkasında oturan bu tablo, muhtemelen Masolino ile ortak bir çalışma olacak. Sanat eseri başlangıçta, Floransa’nın San Ambrogio kilisesinde ikamet eden rahibelere ait lojmanların girişine yakın bir yerde bulunuyordu. St Anne’nin arkasında tutulan karmaşık şam kumaşı, panelin varsayılan sponsoru, ipek dokumacı Nofri Buonamici’yi ima ediyor olabilir.
Bu sanat eserinin bazı kısımları Masolino’nun daha Gotik dokunuşunu korurken, Massacio’nun benzersiz resim yaklaşımı hala görülebilir.
Pisa Altarpiece (1426)
| Tamamlanma Tarihi | 1426 |
| Boyutlar | 83 cm x 300 cm |
| Mevcut konum | Floransa, Devlet Müzeleri |
Bu, Pisa’daki Santa Maria del Carmine katedrali için yapılmış bir sunak olan “predella”nın alt kenarından bir paneldir. Ne yazık ki, sunak parçalandı ve bugüne kadar sadece on bir parça kesin olarak ona atfedilebilir. Bu bölüm, Yeni Ahit’ten iki yoğun ve korkunç şehitlik sahnesini tasvir ediyor. Her sahneyi altın yapraktan bir şerit ayırıyor. Aziz Peter solda bir haça bağlıdır. İsa’ya haksız yere benzetilmemek için çarmıha gerilmesini istedi. Sağda, Kral Herod’un askerleri Salome’nin emriyle Vaftizci Yahya’nın başını kesecekler.
Masaccio’nun lineer perspektifteki ustalığı, soldaki resimde, Aziz Petrus’un halesinin kısalmasına kadar görülebilir.
Aktivite, görüntü düzleminin arkasındaki bir boşlukta gerçekleşiyor gibi görünüyor, figürler bu boşluk içinde somut üç boyutlu şeyler olarak görünüyor. Çarmıhtaki çivileri çakarken, Aziz Petrus’un her iki yanındaki iki kişi ileriye doğru, gözlemciye doğru ilerliyor gibi görünüyor.
The Tribute Money (1427)
| Tamamlanma Tarihi | 1427 |
| Boyutlar | 247 cm x 597 cm |
| Mevcut konum | Santa Maria del Carmine |
Bu fresk resim, Floransa’nın Santa Maria del Carmine Brancacci Şapeli’nde Masaccio’nun sanatçı Masolino ile birlikte yarattığı Aziz Petrus’un hayatından temsil edilen birkaç olaydan biridir. Birkaç yıldır şapelde çalışan Masolino, Roma’ya giderken Masaccio’nun yaptığı gibi sonunda burayı terk etti ve sonunda Filipinli Lippi tarafından tamamlandı.
Yıkıcı yangınlara ve sonraki ressamlar tarafından yapılan değişikliklere rağmen, hayatta kalan freskler, Floransa’daki en değerli freskler olarak kabul edilir.
Bu kısım, İsa’yı ve takipçilerini vergi ödemek zorunda oldukları Capernicum’da tasvir ediyor. Borç tahsildarı merkezde İsa ve takipçileriyle yüzleşir; solda, balıkçı Peter, İsa’nın yönlendirdiği şekilde bir balığın çenesinden altın alır; ve yandan, Peter ödemeyi verir. Bu resim, sonraki Rönesans sanatçılarını etkileyen bir stil olan, soldaki tepelerde ortam perspektifi ve sağdaki yapıda doğrusal perspektif ile Masaccio’nun perspektifi ustaca kullandığını göstermektedir. Çok sayıda ressam bu resmin teknik kalitesini inceledi ve kopyaladı.
Masaccio, gerçekçiliği bu şekilde perspektifle bütünleştiren ilk sanatçılar arasındaydı ve sonuçta düz bir yüzeyden çok bir pencere bölmesi gibi görünen bir sahne ortaya çıktı. Figürlerin duruşları antik heykelleri andırıyor ve dökümlü kıyafetleri geleneksel filozofların giydiklerini çağrıştırıyor. Sanat eserinin bir anlatı konusu olmasına rağmen, Masaccio, masal yerine karakterlerin uyumlu düzenlenmesine odaklanmıştır.
Sanat tarihçilerine göre, sanat eserinin önemi “figürlerin kozmik bir düzeni ne ölçüde yansıttığı”nda bulunabilir. Başka bir deyişle, kompozisyon, Tanrı’nın yaratılışta verdiği denge ve organizasyonu temsil eder.
Aden’den Atılma (1427)
| Tamamlanma Tarihi | 1427 |
| Boyutlar | 208 cm x 88 cm |
| Mevcut konum | Santa Maria del Carmine |
Bu fresk, Masaccio’nun Brancacci Şapeli’ndeki döngüsünün bir parçasıdır ve en tanınmış eserlerinden biridir. Adem ve Havva’nın “Kötülük” işledikten sonra Aden Bahçesi’nden kovulmasını gösterir. Masaccio’nun resimlerinin çoğundan farklı olarak, bu duvar resmi, mekan ve bakış açısından ziyade konunun duygusal etkisine odaklanır.
Adem ve Havva’nın yüz ifadelerindeki ve duruşlarındaki acı hissi, daha önce ortaçağ tasvirlerinde ciddi ancak oldukça ifadesiz yüzlerle tasvir edilen bir senaryo için benzersizdi.
Masaccio’nun resmi, Masolino’nun aynı binadaki Adem ve Havva’nın Ayartılması tablosuyla karşılaştırıldığında, masalda ima edilen insan sefaletinin gerçekçiliğini vurgular. Sally Munt, sanat eseri hakkında şunları söylüyor: “Böyle acılar arasında güzellik imaları keşfedilebilir, bunda tuhaf, hatta ürkütücü bir umut var. Bu sanat eserinin yeni tutku gösterisi, onu Rönesans sırasında son derece önemli kıldı, hatta Michelangelo‘nun Sistine Şapeli’ndeki senaryoyu tasvir etmesini bile etkiledi.
Giorgio Vasari’nin tanımladığı şekliyle bu “doğa görüntüsündeki güzel canlılık”, kısmen onun antik heykel çalışmasından etkilenmiştir. Adem’in vücudu Vatikan’daki ünlü Apollo Belvedere heykelinden etkilenmiş olabilir, Havva’nın duruşu ise elleri alt bölgelerini gizleyen çıplak bir kadın olan geleneksel Venus Pudica‘dır.
Resim, Masaccio’nun, eski ressamların ve düşünürlerin araştırmalarını ödüllendiren, Floransa’nın yükselen hümanist hareketine katılımını yansıtıyor.
Holy Trinity (1428)
| Tamamlanma Tarihi | 1428 |
| Boyutlar | 667 cm x 317 cm |
| Mevcut konum | Santa Maria Novella, Floransa |
Floransa’da Santa Maria Novella’nın duvarına yapılan bu tablo Masaccio’nun başyapıtıdır. Parçayı sipariş eden müşteriler, resmin ön planında diz çökmüş olarak görülüyor, ancak kimlikleri bilinmiyor. Resim, İsa’nın çarmıha gerilmesini temsil ediyor ve çarmıhın dibinde Bakire ve Aziz John’un geleneksel görüntüleri var.
Bununla birlikte, görüntü, tarihçiler tarafından araştırılmış olmasına rağmen, yüzyıllar boyunca bir gizem duygusunu koruduğu için Rönesans normunu birkaç yönden kırar.
Eser, İsa’yı babası arkasında ve Kutsal Ruh’u başlarının etrafında uçan beyaz bir güvercin olarak tasvir ettiği için Kutsal Üçlü olarak adlandırılmıştır. Tanrı’yı mecazi olarak tasvir etmek o zamanlar dini bir yasak olmasa da, kilisenin fiziksel alanından ziyade, dünyevi olmayan bir alanda, gökleri simgeleyen bir yerde temsil edilirdi.
Bu resmin üç boyutlu uzayı temsili genellikle Masaccio’nun teknik uzmanlığının zirvesi olarak kabul edilir. Bakış açısı o kadar gerçekçi ki, mevcut araştırmacılar, dijital teknolojiyi kullanarak resimde tanımlanan hayali uzayın 3 boyutlu bir temsilini yaratma yeteneğine sahipler.
Sıkça Sorulan Sorular
Masaccio Kimdir?
Masaccio, İtalyan bir ressamdı. 1401’de doğdu, Floransa sanatını temelden değiştirdi. Çalışmaları sonunda Batı resminin temel felsefi ve estetik temellerinin çoğunun geliştirilmesine katkıda bulundu. Nadiren bu kadar kısa bir yaşam, sanat tarihinin yıllıklarında bu kadar etkili olmuştur.
Masaccio’nun Resimleri Neden Önemlidir?
Masaccio, Floransalı sanat geleneğinin öncüsü olarak kabul edilir. Muazzam figürleri, yüz yıl önce Florentine Giotto’nun öncülük ettiği bir teknik olan ışıkla şekillendirilmiştir. Masaccio, uzayda güvenilir formların yanılsamasını yaratmak için doğrusal perspektifin kesin kullanımı ile birlikte kullandı.
